Στρογγυλή Τράπεζα: «Τραυματικές Μνήμες»

Πρόγραμμα

Βίκυ Καραφουλίδου

Διδάκτωρ Ιστορικός

Ολοκαύτωμα: τραυματική μνήμη και ιστορική σκέψη.

Η γενοκτονία του Εβραϊκού κόσμου κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συνιστά το κατεξοχήν τραυματικό ιστορικό γεγονός του 20ού αιώνα. Η τραυματική μνήμη της Ευρώπης βρίσκεται έκτοτε σε αναμέτρηση με τάσεις εγγενώς αντίρροπες: την ένοχη σιωπή, την επιβεβλημένη λήθη, το ηθικό και πολιτικό καθήκον της μνήμης, αλλά και με την τάση των σύγχρονων «παροντικών» κοινωνιών προς την «υπερμνησία» και την πληθωρική κατανάλωση του ιστορικού παρελθόντος. Η ανακοίνωση αυτή, ανατρέχοντας σε εμβληματικά έργα της σχετικής γραμματείας και ακολουθώντας τη σκέψη του Πωλ Ρικέρ, δοκιμάζει να ιχνηλατήσει ορισμένες από τις πλέον κομβικές όψεις της σχέσης του Ολοκαυτώματός με τη σύγχρονη ιστορική μας συνείδηση, προκειμένου να σκιαγραφηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις μιας «ακριβοδίκαιης μνήμης».

Δημήτρης Αλτίνογλου

Πολιτικός Επιστήμονας, Μέλος του Ψυχαναλυτικού Κύκλου Θεσσαλονίκης

Τραυματικές άυλες μνήμες της Θεσσαλονίκης

Η τραγική κατάληξη του παλιού εβραϊκού νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης, το ανολοκλήρωτο συλλογικό πένθος  και το μνημονικό ίχνος  στην ψυχική ζωή των θυμάτων και των θυτών.

ΔημήτρηςΓουλής

Assistant Professor, School of Primary Education, Faculty of Education, Aristotle University of Thessaloniki

Ο μετασχηματισμός της μνήμης του Ολοκαυτώματος

Κούκλες και μουσειακά αντικείμενα σε λογοτεχνικές αναπαραστάσεις για παιδιά. 

Η μνήμη του Ολοκαυτώματος συνεχίζει να απασχολεί και να στοιχειώνει τις κοινωνίες μας. Σήμερα, μετά από μια αρχική, γνωστή περίοδο σιωπής, μεταδίδεται από γενιά σε γενιά ως θετική μεταμνήμη (postmemory) (Hirsch, 2012). Στην εισήγηση θα εξετάσουμε τέσσερα βιβλία για παιδιά, στα οποία κούκλες και μουσειακά αντικείμενα αποτυπώνουν αυτόν τον μετασχηματισμό.

Ρεζινάλντ Μπλανσέ – Συντονιστής της Τράπεζας

Ψυχαναλυτής, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας της ΝewLacanianSchool, Μέλος της Παγκόσμιας Ψυχαναλυτικής Εταιρείας

Το αντικείμενο «Εβραίος»

Ο «Εβραίος» δεν ορίζει κανένα ον, καμία ουσία. Ορίζει μια κατάσταση (ιστορική) : είναι το αντικείμενο της απόλαυσης της Δύσης, το «κακό της αντικείμενο», το αντικείμενο που την καταδιώκει (στις φαντασιώσεις της) και αυτό πουη ίδια καταδιώκει (στην πραγματικότητα).

Το τραύμα είναι διττό.

Για τους Εβραίους που είναι  μορφές και ενσαρκώσεις του Κακού στα μάτια της Δύσηςκαι που πλήρωσαν το τίμημα ξανά και ξανά μέχρι τη φρίκη του Ολοκαυτώματος.

Αλλά το τραύμα ισχύει επίσης για τη Δύση (τον μη εβραϊκό κόσμο), η οποία συνειδητοποίησε μέρος της βαθύτερης αλήθειας της: ότι είναι ο φορέας του Κακού δηλαδή που εξοντώνει για να εξοντώνει, για την ίδια την απόλαυση της εξόντωσης.

Στην ουσία λοιπόν το τραύμα είναι μόνο ένα. Είναι το τραύμα της ανθρώπινης κατάστασης η οποία είναι πάντα αντιμέτωπη με το «είναι της απόλαυσής της» πέρα από το καλό και το κακό.